Bruksizm – objawy i leczenie. Kilka porad od specjalistów

Czym jest bruksizm? Objawy tej dolegliwości są rozległe – może być to ból głowy albo nawet zmiana postawy ciała. Powodem tej dysfunkcji jest nieprawidłowa praca mięśni żuchwy. Zjawisko to nie jest normalne i zawsze wymaga odpowiedniej diagnostyki. Przeczytaj artykuł i dowiedz się, jak rozpoznać i leczyć bruksizm.

Bruksizm – co to właściwie jest?

Co to jest bruksizm? W prostym ujęciu jest to zbyt duża aktywność mięśni w obrębie jamy ustnej, która prowadzi do szczękościsku i/lub ścierania się zębów. U dzieci objawia się najczęściej nocą w formie zgrzytania, z kolei u młodzieży powyżej 13 roku życia może pojawić się także w ciągu dnia jako nieświadome, nadmierne zaciskanie zębów. Ten rodzaj dysfunkcji stwierdza się u prawie 50% badanych dzieci i 40% młodzieży, a zgrzytanie zębami może mieć swoje początki już we wczesnym okresie ząbkowania. Przez długi czas uważano, że powodem bruksizmu są pasożyty, jednak obecne badania dość jednoznacznie wykluczają tę teorię. Nie należy więc profilaktycznie odrobaczać dziecka. Odpowiednią diagnostykę w tym kierunku powinno się podjąć, gdy wystąpi szereg innych objawów świadczących o pasożytach.

Bruksizm – objawy

Konsekwencje, które niesie ze sobą bruksizm mogą być naprawdę duże. Niektóre z nich są bagatelizowane, ponieważ pasują także do wielu innych dolegliwości. Najbardziej niedostrzegalne objawy bruksizmu to bóle głowy, szumy uszne oraz bóle karku, szyi czy obręczy barkowej. W szczególności te ostatnie dobrze się maskują, gdyż coraz bardziej popularna praca zdalna przyczynia się do powstawania bólów związanych z wadą postawy. Objawy takie, jak wada zgryzu, poranne uczucie sztywności mięśni twarzy, zniszczone szkliwo, odsłonięte szyjki zębów i podniesione dziąsła sprawiają, że bruksizm rozpoznawany jest najczęściej poprzez diagnozę stomatologiczną. Co ciekawe, dentysta w pierwszej kolejności skieruje pacjenta do fizjoterapeuty, by skontrolował jego mięśnie żuchwy. W Niebieskich Strefach Zdrowia specjalistką od terapii dysfunkcji czaszkowo-twarzowych jest magister Joanna Łopata – w swojej pracy kieruje się przede wszystkim wiedzą opartą na dowodach naukowych, komfortem pacjenta oraz holistycznym spojrzeniem na ludzki organizm. Jest zaufaną pracowniczką naszej kliniki i świetną diagnostką. Udziela się także na Instagramie, dostarczając tym samym ciekawe treści ze świata fizjoterapii Możesz zarejestrować się na wizytę już teraz przy pomocy formularza online – nasza fizjoterapeutka z pewnością otoczy Cię właściwą opieką i wdroży należycie dobraną terapię, by wyleczyć Twój bruksizm. Objawy, na które możesz także zwrócić uwagę, kierując się do specjalisty, to niezwiązane z infekcją bóle gardła i chrypka, zmiana toru oddechowego oraz zmiana postawy ciała – wysunięcie głowy w przód, zamknięcie barków i schowanie klatki piersiowej.

Bruksizm – przyczyny

Do powstawania bruksizmu mogą przyczynić się wady zgryzu, wymiana zębów mlecznych na stałe, zbyt długie karmienie piersią i butelką, operacje i urazy mechaniczne w obrębie kości twarzy, a nawet nieprawidłowe nawyki związane z jamą ustną takie, jak gryzienie ołówka, paznokci, częste żucie gumy lub smoczka. Inne przyczyny są znacznie mniej oczywiste, należą do nich choroby autoimmunologiczne takie, jak łuszczyca, narażenie na dym tytoniowy czy utrwalona niewłaściwa postawa ciała. Ostatnie badania powiązały występowanie bruksizmu z niewystarczającą ilością witaminy D w jelitach. Nasza klinika prowadzi specjalną strefę, w której można skorzystać z pomocy doświadczonego i wyspecjalizowanego dietetyka, który wprowadzi odpowiedni jadłospis uzupełniający niedobory i poprawiający stan zdrowia pacjenta. Źródeł bruksizmu można się doszukiwać także w trybie życia i postępie cywilizacyjnym. Coraz częstszym podłożem tej dysfunkcji jest stres i towarzyszące mu czynniki psychologiczne, a także niewłaściwa higiena snu – hałas, obecność światła albo spanie krócej niż 8 godzin w ciągu doby.

Jak rozpoznać bruksizm u swojego dziecka?

Rozpoznawanie bruksizmu u dzieci jest względnie proste, lecz wymaga odpowiedniego zaangażowania. Najlepiej jest obserwować dziecko przez kilka nocy z rzędu. W ten sposób będziemy mogli dostrzec, co się dzieje w obrębie jamy ustnej malucha. Czy widzisz aktywność mięśni na policzku, a może słyszysz dźwięk ocierania zębów o siebie? Warto także obejrzeć język dziecka rano. Jeśli jest on pofalowany w charakterystyczny sposób (jak brzegi pierogów), może to oznaczać bruksizm. Objawy, które wymieniliśmy z pewnością nie powinny być bagatelizowane – jeśli coś podobnego zaniepokoiło Cię u Twojego dziecka, koniecznie udaj się z nim do odpowiedniego specjalisty.

Bruksizm – jak leczyć?

Leczenie bruksizmu najczęściej wymaga pomocy kilku specjalistów. Pacjent, który zgrzyta zębami przede wszystkim może szukać pomocy u fizjoterapeuty, stomatologa i psychoterapeuty. Czasem konieczne może być także poszerzenie diagnostyki, np. o wizytę u neurologa. Wiadomo jednak, że będzie się to wiązać z dużymi kosztami. Istnieje kilka metod radzenia sobie z bruksizmem. Odpowiednio dobrana, kompleksowa terapia często jest kluczem do sukcesów w leczeniu.

Bruksizm – leczenie hydroksyzyną

W 2013 roku przeprowadzono badania, które miały ukazać efekty i skuteczność leczenia pacjentów przy pomocy hydroksyzyny i gorących ręczników. Grupa badana składała się z dzieci w przedziale wiekowym od 2 do 14 lat. Na początku u każdego z pacjentów. Na początku u każdego z pacjentów odnotowano aż od 4 do 6 objawów bruksizmu. Już po czterech tygodniach efekty okazały się być zaskakujące, bowiem liczba objawów została zredukowana do liczby wahającej się w przedziale od 0 do 2. Jednak w końcowym etapie badań okazało się, że hydroksyzyna przynosi tylko efekty tymczasowe[1].

Leczenie bruksizmu botoksem

To bardzo popularna metoda leczenia. Botoks to toksyna butolinowa, którą lekarz wstrzykuje wprost do żwaczy, by je osłabić. Zabieg ten wykonywany jest w gabinecie stomatologicznym lub medycyny estetycznej. Wykonuje się go także ze względów estetycznych, aby zmniejszyć mocno rozbudowane mięśnie żwacze lub u pacjentów z naprawdę dużym problemem, u których fizjoterapia nie przynosi oczekiwanej poprawy. Jego mankamentem jest fakt, że trzeba powtarzać go, co około pół roku. W niektórych przypadkach wystarczają 2 zabiegi, jednak u większości pacjentów niestety potrzebne będzie kilka lub nawet kilkanaście serii.

Leczenie bruksizmu przy pomocy szyny relaksacyjnej

Szyna relaksacyjna to nakładka, która zapobiega zgrzytaniu zębami i tarciu, a także reszcie niepożądanych następstw. Zakładanie szyny powinno odbywać się pod kontrolą stomatologa. Dopasowanie jest zabiegiem indywidualnym i wykonywanym na zamówienie, ponieważ nakładka musi ściśle przylegać do zębów pacjenta. Często dentyści kierują pacjentów na wizytę kontrolną u wyspecjalizowanego fizjoterapeuty, by skontrolował on stan mięśni żuchwy. Należy pamiętać jednak, że ta metoda jest tylko leczenie objawowym i nie wyleczy przyczyn dysfunkcji, ale w połączeniu z fizjoterapią daje naprawdę świetne efekty.

Domowe sposoby i ćwiczenia na bruksizm

Istnieją ćwiczenia, którymi można złagodzić objawy bruksizmu. Jeśli intensywny ból wystąpi nagle, można spróbować zneutralizować go przy pomocy maści rozgrzewających lub ciepłych okładów. Dobrym sposobem będzie także automasaż rozluźniający okolic twarzy, w szczególności żuchwy, karku i ramion. W przypadku bruksizmu zalecane jest unikanie spożywania zbyt twardych pokarmów takich, jak orzechy, landrynki czy guma do żucia. Spięte mięśnie żuchwy można także rozluźnić poprzez otwieranie i zamykanie ust przez kilka minut. Ostatnia porada polega na przykładaniu lodu w okolicach żuchwy.

Dokąd udać się po pomoc?

Nasza klinika Niebieskie Strefy Zdrowia znajduje się w samym centrum Krakowa przy ulicy Stradomskiej. Oferujemy kompleksowe leczenie w obrębie trzech stref długowieczności: strefy psychologii i psychoterapii, strefy fizjoterapii oraz strefy treningu. Nasi wyszkoleni specjaliści z pewnością otoczą Cię odpowiednią opieką i pomogą Ci wyleczyć bruksizm. Możesz skontaktować się z nami przy pomocy Facebooka, Instagrama lub formularza na naszej stronie internetowej.

[1] The effect of hydroxyzine on treating bruxism of 2- to 14-year-old children admitted to the clinic of Bandar Abbas Children Hospital in 2013-2014, “Journal of Medicine and Life”, wyd. 8, Special Issue 4, 2015, s. 241-244.